بررسی معنای زیبایی شناسی و هنر والا با تأکید بر آرای کانت

احمد امیری

آبادان خبر: کانت زیبایی را لذت فارغ از سود و زیان، بی مفهوم و عام، بی غایتی بی فرجام، همگانی و امر زیبا را چهار وجه نظر کیفیت، نسبت، کمیت، جهت میداند. او تفاوتی که میان زیبایی و والایی قائل می شود بدینگونه است که زیبایی بر اساس بازی آزاد و هماهنگی آن تقریر می یابد و امر والا از ناهماهنگی بازی آزاد شکل می یابد. به اعتقاد کانت زیبایی اعم از اینکه طبیعی و یا هنری باشد لذت خاصی را در انسان به وجود می آورد. از این رو میان این دو، نوعی پیوند برقرار است و لذت حالتی درونی است و تمیز میان زشت و زیبا توسط احساس صورت می گیرد.

کانت، اولین فیلسوفی است که زیبایی شناختی را از طریق احکام استعلایی استنتاج می نماید. او بیان داشت که هر انسانی دارای استقلال و خرد است و در راستای همین خردورزی و استقلال به پذیرش  و یا رد هنجارها و قوانین می پردازد. کانت این قاعده را در مورد هنر نیز به کار گرفت و بیان کرد هر حوزه ای دارای حقیقت مختص به خویش است و تاکید کرد که تمام دانش ما ناشی از تجارب حسی نیست بلکه دانش مجرد از تجربه بوده و چیزی است که ما آن را خرد می نامیم. به طور کلی او از طریق حس استعلایی و منطق استعلایی به منطق استعلایی خود شامل دو بخش تحلیل استعلایی و جدل استعلایی می گردد. که بر اساس شروط ماتقدم و کلیت و ضرورت و بازی آزاد قوه خیال و قوه فاهمه به احکام زیبایی شناسی نائل می گردد.